Een persoonlijk kennissysteem

Information Literacy wordt door de meeste auteurs die erover publiceren opgevat als een samengesteld geheel van deelvaardigheden die van nut zijn bij het oplossen van een informatieprobleem. In het Nederlands spreken we dan ook wel over "Informatievaardigheden" (meervoud). Het is vooral Albert Boekhorst geweest die het gebruik van deze term in Nederland heeft bevorderd, onder andere door de titel van het leerboek voor studenten in het hoger onderwijs dat hij samen met Diane Koers en Inge Kwast publiceerde.

Er bestaat echter een alternatieve opvatting die inhoudt dat iemand informatievaardig wordt genoemd als hij/zij beschikt over een 'personal knowledge base' wat je in het Nederlands zou kunnen vertalen als een 'persoonlijk kennissysteem'. Goed beschouwd bedoelde Boekhorst dit ook: hij spreekt in zijn proefschrift namelijk ook wel over "informatievaardig zijn" (2000, p. 101) maar blijft verder meestal de term "informatievaardigheden" gebruiken wat minstens suggereert dat het vooral om vaardigheden bij een concrete taakuitvoering gaat.

Maar wat bedoelen we met een "persoonlijk kennissysteem"? Duidelijk is dat het een persoonsgebonden en dus subjectief karakter heeft. Het gaat bij kennis immers om informatie waar "betekenis" aan is toegekend. Een meer concrete invulling kan ik echter ook bij Christine Bruce niet vinden. Maar onderwijskundige modellen brengen me wel wat verder. Zo wijzen Van Merriënboer en anderen erop dat "ondersteunende informatie" tijdens de uitvoering van specifieke beroepstaken onder andere leidt tot de constructie van "mentale modellen" en "cognitieve strategieën" die behoren bij een bepaald vakgebied. En Pintrich (2002) beschrijft de metacognitieve kennis waarover lifelong learners zouden moeten beschikken. Al met al denk ik dat een "personal knowledge base" eruit ziet zoals in bijgevoegd plaatje.

Referenties:
- Bruce, C. (1997). Seven faces of information literacy in higher education. Geraadpleegd op 20-1-2009 op http://sky.scitech.qut.edu.au/~bruce/inflit/faces/faces1.php
- Merriënboer, J. v., Clark, R. & Croock, M. d. (2002). Blueprints for complex learning: the 4C/ID-model. Educational Technology Research and Development, 50 (2), 39-61
- Pintrich, P. (2002). The role of metacognitive knowledge in learning, teaching, and assessing. Theory into Practice, 40 (4), 219-225.

Technorati tags: Information literacy